ÖNEMLİ BİLGİLER

İŞİTME KAYBI NEDİR ?

İşitme, kişinin zihinsel ve dil gelişiminde yer alan temel faktörlerden biri olmakla birlikte işitme kaybı, çevreyle iletişim kurmasını ve kişinin sosyalleşmesini dolayısıyla tüm yaşamını etkileyen bir özür çeşididir. Bir anlamda işitme kaybı “hayatla temasın kaybıdır”.

İŞİTME KAYBI TÜRLERİ NELERDİR ?

İletim Tipi İşitme Kaybı

Orta kulakta bulunan yapılardaki (kulak zarı, kemikçikler) doğumsal anomaliler, orta kulak enfeksiyonları, östaki tüpü hastalıkları, orta kulakta sıvı birikimi, kireçlenme, dış kulak anatomik yapılarında oluşan problemler, dış kulak yolu darlıkları, buşon birikimi, tümörler, travma sonucu oluşan hasarlar iletim tipi işitme kaybına neden olur. Genellikle tıbbi ve cerrahi olarak tedavi edilebilir. Tedavinin başarısız olduğu durumlarda işitme cihazına gerek duyulur

Sensörinöral Tip İşitme Kaybı

İç kulakta veya iç kulaktan santral işitme merkezine kadar olan işitsel yolda meydana gelen bozulmalara bağlı ortaya çıkan işitme kayıplarıdır. Doğum öncesi döneminde (genetik, hamilelikte annenin kızamıkçık geçirmesi vb.) doğum anında (travma, oksijensiz kalma, sarılık vb.) ve doğum sonrası (ototoksik ilaç kullanımı, yüksek ateşli hastalık, enfeksiyonlar vb.) nedenleriyle işitme kaybı oluşabilmektedir. Kalıcıdır, medikal-cerrahi tedavisi yoktur.

Mikst Tip İşitme Kaybı

Aynı kulakta hem iletim, hem sensörinöral tip işitme kayıplarının bir arada gözlendiği işitme kayıplarıdır. Kronik supuratif otitis media, koklear otoskleroz gibi patolojilerde sıklıkla görülür stalara işitme cihazı, koklear implant veya dinlemeye yardımcı cihazlar önerilir

İŞİTME CİHAZLARI

İşitme kaybının medikal-cerrahi yöntemlerle sonuç vermediği durumlarda işitme kaybının olumsuz etkilerini gidermeye yönelik ve kişinin belirli oranlarda işitebilmesini sağlayan elektronik cihazlardır.

İşitme cihazı işitme kayıplı kişilerin yaşam kalitesi açısından en önemli araçtır. İşitme kaybının başladığı seviyeden itibaren tıbbi engel yoksa, işitme cihazı gereklidir. Odyolojik değerlendirmeler sonucunda elde edilen saf ses ortalamaları normal işitme seviyesinin altına düşmüşse, medikal veya cerrahi tedavi ile düzelme şansı yoksa veya bu süreç uzayacaksa hastanın yaşı ve sosyal yapısına göre işitme cihazı endikasyonu yapılır. İşitme cihazı seçimi ve uygulamasında işitme kaybının tipi ,derecesi ve konfigürasyonu son derece önemli iken sosyal ekonomik ve psikolojik etkenler de dikkate alınmalıdır.Eksik ve yanlış uygulamalar hastayı mutlu etmeyeceği gibi işitme kaybının artmasına da neden olabilir

İşitme cihazları 500 Hz ile 8000 Hz arasındaki sesleri yükselten elektronik cihazlar olup işitme kaybını tamamen ortadan kaldıran tedavi eden cihazlar değildir.

İŞİTME CİHAZI TİPLERİ

Kulak Arkası İşitme Cihazları

En çok kullanılan modeldir.Kulak arkasına yerleştirilen bir işitme cihazı ile dış kulağa yerleştirilen kulak kalıbından oluşur.Bakımı daha kolay olduğu için ve çok ileri işitme kayıplarında bile kullanılabilirliğinden dolayı 13 yaşına kadar genellikle kulak arkası tercih edilir .Bu yaştan sonra yine kulak arkası, estetik kulakta fazla yer kaplamayan hoporlörün kanal içinde olduğu RIC model en çok tercih edilen modeldir .Hatta yetişkinlerde bile kanal içine göre daha konforlu kullanışlı olmalarından dolayı tercih edilmektedir.

Kulak İçi- Kanal İçi İşitme Cihazları

Cihazın tamamı dış kulak kanalındadır. Kulak zarına daha yakın yerleşimli olduğu için yüksek frekans kazancı daha fazladır. Kulak kepçesi ve dış kulak kanalının doğal akustik özellikleri kullanılabilmekte ve buna bağlı olarak daha iyi yön tayini yapılabilmektedir. Bebek ve çocuklarda hızlı bir gelişim söz konusu olduğu için tercih edilmez.

Kemik Yolu İşitme Cihazları

Hava yolu ile işitme sağlanamayan dış kulak atrezisi, otoskleroz, perfore kulak zarı, akıntılı kulak gibi durumlarda kemik yolu işitme eşiklerinin normal veya sınırda olduğu durumlarda kullanılır. Bu cihazlar dış ve orta kulağı atlar ve doğrudan koklea veya iç kulağı uyarır. Gözlük tipi, bant veya taç şeklinde olabilir

Kemik Yolu İşitme Cihazları

BEBEK VE ÇOCUKLARDA İŞİTME CİHAZI UYGULAMA

İşitme cihazı seçim ve uygulamalarında en hassas grup bebek ve çocuklardır. Bebeklik ve çocukluk döneminde meydana gelen işitme kayıpları, çocuğun konuşma, dil ,iletişim ve akademik becerilerini olumsuz etkileyeceği için erken amplifikasyon çok önemlidir. İşitme kaybı tanısı kesinleştiğinde vakit kaybetmeden işitme cihazı uygulamasına geçilmelidir. Uygulamanın deneyimli kişilerce yapılması ve hemen sonrasında işitsel ve sözel eğitime yönlendirilmesi gereklidir.

Kulak Kalıplarının Alınması: Bebek ve çocuklarda silikon yumuşak kalıp tercih edilirken kalıp alımında feedback in önlenmesi ve cihazdan tam olarak yararlanabilmesi açısından çok özenli kalıp almak gerekir.Çocuğun gelişimine bağlı olarak düzenli aralıklarla kulak kalıpları yeniden alınmalıdır.

0-5 yaş aralığında her 3-6 ayda bir

5-9 yaş arasında yılda bir kez kulak kalıbı yenilenmesi gereklidir

PEDIATRIK GRUPTA İŞITME CIHAZI UYGULAMASINDA NELERE DIKKAT EDILMELIDIR ?

İşitme cihazı uygulaması açısından çocuklarla yetişkin arasında önemli farklar vardır.

Bunlar çocuğun kulağının gelişiminin henüz tamamlanmamış olmasından kaynaklanan özel uygulamalardır.

Bebeklerin işitmesini etkileyen faktörler-işitme cihazının kazancını da etkiler. Bebek büyüdükçe kulak kanalı da büyüdüğünden işitme cihazının sağladığı kazanç azalır. Zamanında müdahale edilmezse, bebekler işitme cihazıyla giderek daha az duymaya başlarlar. Aynı zamanda kulak kalıpları da küçük gelmeye başlayacağından, cihazlardan feedback denilen ıslık sesi duyulmaya başlanabilir.

Bu nedenle çocukların işitme testleri, işitme cihazı ayarları ve kulak kalıplarının sık sık yenilenmesi gerekir. Bu yenilenme çocuğun yaşına göre yılda 3-5 kez arası yapılmalıdır.

Çocukların bir diğer özelliği, çevresel gürültülerden fazla etkilendiklerinden, gürültülü ortamlarda konuşmaları yetişkinler kadar iyi anlayamamalarıdır. İşitme kaybı olan çocuklar ise gürültüden çok daha fazla etkilenirler. Bu nedenle kullanılacak işitme cihazı ve aksesuarın seçiminde pediatrik uygulamalarda uzmanlaşmış odyoloğun görüşü ve uygulaması çok önemlidir.

AİLENİN BİLGİLENDİRİLMESİ:İşitme cihazı uygulamasının her aşamasında aile ile işbirliği yapılmalı,özellikle işitme cihazının kullanımı ve bakımı konusunda aileye bilgi verilmelidir.

TAKİP PROGRAMININ YAPILMASI:6 aya kadar kısa aralıklarla yapılan odyolojik kontroller 3 yaşına kadar her 3 ayda bir,6 yaşına kadar her 6 ay da bir, 6 yaşından sonra yılda bir kez tekrar edilmeli ve değişiklik olduğu taktirde işitme cihazı ayarları tekrar güncellenmelidir.

ÇIFT TARAFLI İŞITME CIHAZI KULLANMANIN AVANTAJLARI

Sesin geldiği yönü tayin etme yeteneğiniz düzelir
Gürültülü ortamlarda konuşulanları anlamanız kolaylaşır
Kulak tembelliği riski azalır
Daha düşük kazançla kullanıldığından beyni yormaz
Daha dolu, zengin ve rahat bir dinleme ortamına sahip olmanızı sağlar
Doğal işitmeye en yakın işitmeyi sağlar
Kulak ve beyni yormadan daha düşük kazançla iki kulakta duymamızı sağlar